Sobre móbiles e normativas

Onte publiquei en educacontic.es un artigo de opinión sobre as normativas de prohibición dos dispositivos electrónicos nos centros educativos. Hei de dicir que estas reflexións foron expostas no meu centro a principio de curso, e que pouco conseguín. De tódolos xeitos, quero compartilas coa comunidade educativa e contribuír con elas ao debate.

No meu centro boto moito en falta algunha intervención educativa que promova o correcto uso da tecnoloxía móbil e de Internet, incidindo especialmente nas cuestións éticas relativas ao seu uso. Vexo no alumnado pouca consciencia sobre o público e o privado, do que é aberto e do que é pechado en Internet, e cómpre o coñecemento dos dereitos das persoas ao honor, á intimidade, á propia imaxe, ao segredo das comunicacións e á protección de datos, e tamén cómpre aprender a protexerse fronte ás posibles agresións. Prohibindo ao alumnado sacar do peto un aparello electrónico non se consegue educación ao respecto, e tampouco vexo compatible unha intervención educativa neste sentido baixo unha normativa prohibitiva e unha mensaxe antitecnolóxica.

Guste ou non, hai unha realidade: a gran maioría do alumnado, especialmente nos cursos superiores, ten un smartphone con acceso a Internet. Ou asumimos esta realidade aproveitándoa educativamente, ou negámola prohibindo completamente o seu uso sexa cal sexa o contexto. Eu opto pola primeira opción, pero non depende só de min.

Supoño que non serei eu quen faga cambiar a opinión da xente. Xa se encargará a propia realidade cando non quede máis remedio que aceptala. Iso si, cando isto se acepte xa será tarde, e haberá novas tecnoloxías que á súa vez se prohiban, volvendo a repetirse a mesma historia nos centros de ensino, que funcionan sempre anos por detrás do mundo real. Sobre isto vén a conto a viñeta “Eran tempos difíciles” que vin hoxe en Microsiervos:


VI Escola de verán de Almagro

Estes días ando na VI Escola de Verán de Almagro, en Ciudad Real, que este ano leva o título “Claves do éxito para a integración educativa das TIC nas escolas 2.0

Invitáronme para participar como ponente no Ámbito II: “Educación na nube, integración da web 2.0 no ámbito científico-tecnolóxico”, así que aquí tedes a miña presentación, por se vos interesa, que intenta recuperar e difundir o traballo por proxectos.

[Almagro2010]

Estamos ante un novo paradigma educativo: O plan “Escola 2.0” ou en Galicia chamado “Abalar”. Fálase de novos métodos de ensinanza e de achegar a escola á realidade actual na que os ordenadores e internet están omnipresentes. Sen embargo non vexo nada claro que o feito de entregar portátiles e encher os centros con encerados dixitais supoña un cambio metodolóxico ou unha mellora da calidade educativa.

Unha clase maxistral na que se utiliza un encerado dixital e un libro de texto dixitalizado en PDF non ten nada de 2.0, e tampouco aporta nada novo á educación.

2.0 significa traballar de forma activa e participativa, colaborar, aportar, interaccionar, discutir, tomar decisións, crear, … e o traballo por proxectos cumpre con esa filosofía, pois trátase dun proceso de creación práctica, activa e colaborativa.

Os ordenadores deben estar presentes nas aulas e deben utilizarse continuamente, pero por si mesmos non van cambiar nada a non ser que asumamos utilizar outro tipo de dinámicas e métodos de ensinanza diferentes aos tradicionais.


O primeiro e-book naceu en Ferrol en 1949

Alixeirar o peso das mochilas, facer máis atractiva a aprendizaxe e adaptar o ensino ao nivel de cada estudante non son necesidades de agora. En 1949 a mestra Ángela Ruiz Robles xa pensaba niso, e deseñou a máquina taquimecanográfica, un mapa e atlas lingüístico gramatical e unha enciclopedia mecánica.

g16p64f2.jpg

A enciclopedia mecánica constaba de dúas partes:

thumb_600_87_01.jpg A primeira, de coñecementos básicos (lectura, escritura, numeración e cálculo), funcionaba facendo presión en abecedarios e números, de xeito que se podían formar sílabas, palabras e leccións.

A segunda funcionaba con bobinas, cada unha dedicada a unha materia, de xeito que quedaban recollidos nun só libro os contidos das materias de estudo dun curso.

Todo ese sistema atopábase protexido baixo unha lámina transparente con cristal de aumento. Tamén incorporaba luz para poder ler na escuridade, e incluso incorporaba sons coas explicacións de cada tema. Fixo un equivalente mecánico aos novos lectores de libros electrónicos.

(Visto en La Voz de Galicia)

60 anos despois e en plena era dixital aínda vemos aos estudantes cargados con pesados libros de papel nas súas mochilas. Non resulta coherente cando xa existe a posibilidade de almacenar abundante información e interactuar con ela en pequenos dispositivos portátiles.

Aínda que xa se está a por en marcha o Plan Escola 2.0 (en Galicia Abalar), a lentitude coa que se vai implantar pode dar lugar a que cando chegue a todo el alumnado se estea a dotar as aulas cunha tecnoloxía obsoleta.

Outros problemas importantes son as reticencias do profesorado, a falta de formación didáctica ou as presións exercidas polas editoriais e as empresas de software.

Utilizando software libre e contidos educativos abertos calquera familia tería que pagar unicamente polo dispositivo a utilizar (ultraportátil ou e-reader), que pode servir varios cursos, o cal supón un custo moi inferior ao que se está a pagar actualmente polos libros de texto, ademais de alixeirar moitísimo o peso das mochilas e permitir que alumnado traballe con soportes e formatos imprescindibles na actualidade.

Bueno, a ver se vai chegando aos centros isto do Abalar, e agardaremos a que non sexa unha ilusión, como puido ser a “enciclopedia mecánica” para moitos centros na súa época.


21 de xaneiro: A Compostela co galego no ensino!

folga ensino queremos galegoEste xoves 21 de Xaneiro non irei á clase, pois súmome á convocatoria de folga e asistirei á manifestación en Santiago de Compostela convocada por Queremos Galego.

Todo isto vén a conto da presentación por parte da Consellería de Educación do documento de Bases para o decreto do plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia.

Para informarvos da situación, recoméndovos encarecidamente a lectura da Análise da Real Academia Galega. Trátase dun extenso, rigoroso, serio e firme documento de análise feito polos compoñentes desta institución. Un magnífico traballo.

Para coñecer o marco legal desta normativa, recoméndovos a lectura do documento Análise xurídica crítica das Bases para a elaboración do decreto do plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia. (Actualización 20/01/2010)

Resulta tamén interesante a lectura do ditame de Consello da Cultura Galega. (Actualización 04/02/2010)

Ademais, a Coordinadora de Traballadores/as de Normalización da Lingua (CTNL) fixo unha extensa compilación de artigos, entrevistas e posicionamentos públicos que podedes consultar para informarvos.

Aparte de todo o escrito e argumentado ata agora a través de diversos medios, pouco máis podo dicir sobre isto, pero desexo resaltar dúas cousas:

A lingua galega é cultura.

A lingua galega é cultura, e a cultura propia dun pobo hai que defendela, promovela, difundila, protexela e asimilala.
As escolas e institutos son lugares onde se transmite a cultura, ensínase e apréndese.

Non resulta ético que as directrices, decretos ou leis que rexen o currículo e o funcionamento das escolas e institutos baséense no menosprezo ou no rexeitamento á lingua propia. Iso constitúe non só un ataque á cultura dun país, senón tamén á institución educativa e á labor formativa que se está a facer nela.

As decisións que afecten ao ensino débense basear en criterios estrictamente educativos, científicos e técnicos.

galego_cultura2.pngEstase utilizando o ensino como campo de batalla político, e iso paréceme unha auténtica barbaridade.

Presentar un decreto que non atende a criterios pedagóxicos, aos informes científicos sobre sociolingüística elaborados por universidades e institucións de prestixio e que carece de viabilidade técnica e organizativa supón unha total falta de respecto pola educación e polo traballo que se está a realizar nas escolas e institutos.

Nas aulas galegas dedicámonos a ensinar, a aprender e a compartir. A educar, en definitiva, e nin a escola nin a lingua galega merécense este brutal ataque.

Xa o dixen outras veces: é moi triste que un pobo teña que saír á rúa a defender o seu patrimonio cultural, pero alí estaremos.

——————–

Actualización (1 de febreiro de 2010):
Vídeos da manifestación.


[youtube: Queremos Galego 21X manifestación]


[Manifestación “Queremos Galego” 21-01-2010 from SonCine on Vimeo]


Os electróns móvense motivados polas electroas!!??

Non podo deixar de alucinar ao ver os libros dixitais de Digital-Text, concretamente o tema de circuítos eléctricos de 1º e 2º de ESO.

Mirade como explican a diferencia de potencial:

Vaia! Así que os electróns se moven a través dun condutor porque están motivados por electroas que se atopan ao final do camiño!

Desgraciadamente é algo habitual atopar nos libros de texto imaxes sexistas e linguaxe sexista, pero había tempo que non atopaba unha imaxe sexista tan lamentable e patética.

Aparte disto, as explicacións tamén deixan moitísimo que desexar. Hai unha falta de rigor alucinante, e incluso resulta insultante, pois trata ao alumnado de 12-13 anos como se fose estúpido.

Pódense explicar estas cousas de xeito sinxelo, adaptando os contidos á idade do alumnado, pero nunca perder o rigor científico. O potencial non é ningunha “motivación”, a intensidade non mide o “número” de electróns por segundo, os enchufes non son “xeradores” de corrente alterna, a potencia non é a “rapidez á hora para realizar un traballo”, e un longo etcétera.

Vamos, que se analizamos a fondo o material non sei se é máis grave a imaxe do electrón saído que corre detrás da electroa cursi cun laciño ou a cantidade de erros conceptuais que transmite este libro dixital. As dúas cousas están ao mesmo nivel.

Outra cousa que me chama a atención é que este contido estea dirixido ao ensino da tecnoloxía. Dígoo porque un dos obxectivos principais do estudo da electricidade en tecnoloxía debe ser, e así o marca o currículo, o deseño de circuítos que cumpran unha función predeterminada, o que constitúe a actividade tecnolóxica, sen embargo é algo que non se traballa nesta unidade, que aborda os contidos só dende o punto de vista … ía dicir científico, pero por suposto que tampouco.

Dito isto, resulta alucinante que Digital-Text sexa unha das empresas que recibiu subvencións para dotar de libros dixitais ao plan Escola 2.0 que está impulsando o goberno. Estamos pagando esta bazofia?

Reafirmo o meu convencemento: Non aos libros de texto, nin analóxicos nin dixitais.

(Atopeino grazas a @jordijubany que ligou ravalnet.org)