Tecnoloxía e sociedade

Tecnoloxía e sociedade

Erro 0036. Unha reflexión sobre a dependencia tecnolóxica.

por

Madrid, 2057. A tecnoloxía proporciona ao ser humano unha vida chea de comodidades e… sen erros? Jorge Arellano, un tipo corrente, verase acurralado na súa propia casa polos mesmos dispositivos que garanten a súa seguridade. Como reaccionará un home afeito a que sexan as máquinas as que lle solucionan todos os seus problemas?

[youtube: ERROR 0036]

A historia é divertida e tamén mellorable, pero cumpre coa súa función: chamar a atención sobre a dependencia cada vez maior que temos da tecnoloxía para case todas as cousas que facemos na vida diaria.

Déixovos a vós as reflexións, e eu só quero resaltar unha cousa: Os erros técnicos son sempre erros humanos. No deseño de calquera dispositivo ou sistema sempre hai que considerar o maior número de variables e casos posible, e ofrecer solucións ante posibles incidencias. Se a pila da chave do coche se gasta, sempre estará a chave clásica que permite abrilo. Deseñar un sistema de apertura e peche 100% electrónico, inseguro e sen alternativa trátase unha decisión humana, e non dun erro técnico.

Canto maior é a dependencia da tecnoloxía para realizar tarefas da vida cotiá, mellor debe ser o deseño dos sistemas, especialmente en relación á súa seguridade no funcionamento.


Na Casa. Unha breve historia da vida privada.

por

Libro: En Casa. Unha breve historia da vida privada. Bill Bryson. Editorial RBA. En castelán.

“A Bill Bryson ocorréuselle un día a idea de que adicamos moito máis tempo a estudar as batallas e as guerras da historia que a reflexionar sobre aquilo do que está feita a historia: séculos de xente desenvolvendo con discreción a súas tarefas cotiás, comendo, durmindo e tratando de vivir con máis comodidades, e que a maior parte dos principais descubrimentos da humanidade atópanse na mesma estrutura das casas que habitamos”.

Vale, supoño que moitos de nós teremos feita esta acertada reflexión, pero cando quen a fai é un escritor e divulgador de éxito internacional, autor dun dos bestsellers científicos máis merecidos das últimas décadas, Unha breve historia de case todo (Ed. RBA), o resultado é un ensaio de 600 páxinas que se deixa ler na súa maior parte con unha axilidade e intriga propia das novelas.

En casa é un percorrido por unha inxente cantidade de innovacións presentes nas nosas vidas cotiás: arquitectura, electricidade, cociña, medicina, etc… seguindo o esquema de narrar cronoloxicamente o desenvolvemento dun invento ou proceso presente nunha habitación da mansión actual do autor, mansión cuxo plano serve de índice-guía do libro. Por exemplo, no capítulo da cociña, relata como e cando empezou a utilizarse o xeo coma conservante moitas décadas antes dos frigoríficos actuais. A proposta investigadora e divulgativa do autor enmárcase nunha rama historiográfica recente que pode denominarse Historia da vida cotiá ou da vida privada.

Dado o inabarcable propósito do libro, o autor decide restrinxirse a estudar un período de tempo moi concreto, a partir do século XVIII en adiante, e en especial a partir de mediados do século XIX. Por suposto este período de tempo ten de particular o inxente número de innovacións, cambiando máis as vivendas e a sociedade nos últimos 150 anos ca nos 2000 anteriores.

Así mesmo, e por citar un dos poucos peros que se lle poden por ao libro, está todo moi centrado en Inglaterra: o desenvolvemento das típicas mansións inglesas, da campiña inglesa, da sociedade inglesa, do vocabulario doméstico en inglés,… Aínda que era normal que o autor escollese esta autolimitación, para os foráneos pode quedar un tanto aburrido.

En definitiva, pode non ser un libro tan tan redondo coma o de Unha breve historia de case todo pero o seu tema o converte nunha obra a ter en conta por calquera interesado na tecnoloxía e a súa historia.

 

Posible uso do libro na área de tecnoloxía:

Penso que o libro podería figurar na biblioteca de calquera profesor ou profesora de Tecnoloxía, en especial calquera que teña interese en facer traballos interdisciplinarios.

Unha vez lido o libro é factible consultalo a modo de enciclopedia para utilizar a información do desenvolvemento dunha innovación determinada. Por exemplo, para realizar unha proposta de traballo do análise e estudo da evolución dun obxecto cotiá, que pode complementarse coa visita á exposición Deseño de Sistemas. Escola de Ulm na sede de Vigo da Fundación Barrié (ata o 14 de Outubro). Nesta exposición, breve e sinxela, pero de alto interese para os interesados no deseño, hai varios exemplos de tecnoloxía cotiá (xoguetes, mobles, electrodomésticos,…) que no seu momento foron innovacións revolucionarias.


O museo dos sons en perigo de extinción

por

Témome que isto vaille gustar máis á xente da miña idade que á máis nova: The Museum Of Endangered Sounds.

Trátase dunha web que recompila aqueles sons procedentes dunha tecnoloxía xa obsoleta, pero que formou parte das nosas vidas: A cinta de casete, o lector de disquetes, a cinta de vídeo, a roda dun teléfono ou os xogos de 8 bits.

Véñenme á cabeza moitos máis sons que agora nunca escoitamos, pois foron substituídos por outros que, á súa vez, en pouco tempo serán substituídos por outros novos.

Mentres que a tecnoloxía se vai facendo cada vez máis silenciosa (pensade nos últimos portátiles con discos duros de estado sólido e sen lector de CD), nós cada vez xeramos máis ruído. Non está de máis acompañar de sons o estudo da nosa historia, porque desde logo que forman parte da mesma.

Clica aquí para visitar o museo

(Vía @ComandanteTom_)


Aparellos ximnásticos do século XIX

por

Chegan as vacacións, o solciño, e comeza algunha xente a apuntarse ao ximnasio para intentar lucir un corpo máis xeitoso na praia. Alí atopan aparellos controlados por ordenador cheos de funcións, con pantallas que amosan os datos recibidos de múltiples sensores repartidos polas máquinas.

Pero a cousa non foi sempre así. A evolución destes trebellos non é allea ao desenvolvemento tecnolóxico. Mira esta galería de aparellos de ximnasia do século XIX e compáraos cos actuais.

(Ver en SlideMyPics) (Visto aquí)

A roupa deportiva sufriu tamén unha gran evolución, verdade?

Non hai escusas, a operación bikini é hoxe máis fácil ca nunca, polo menos no referente á tecnoloxía utilizada ;-)


(Venice Beach, California, EEUU. 1932.)


Wi-Fi na escola. Ondas electromagnéticas e saúde.

por

Publiquei este artigo en educacontic, pero vouno reproducir (e ampliar un pouco) tamén aquí, pois escribino por mor da campaña contra a Wi-Fi nas escolas que estou a ver estenderse en Galicia, e tamén porque vén a conto co vindeiro tema que imos ver en 4º de ESO sobre tecnoloxías da comunicación.

Desde hai uns meses, en varias ocasións chegoume información sobre unha campaña en contra da inclusión de tecnoloxía Wi-Fi nas aulas que denuncia que ten efectos prexudiciais para a saúde. Tanto na información que lin sobre esta campaña como nos debates que tiven en diversos foros observei moi pouco rigor científico nas argumentacións.

Non vou poñerme neste artigo a rebater, punto por punto, os argumentos esgrimidos na campaña anti Wi-Fi, pero si me gustaría aclarar certos conceptos científicos básicos sobre a radiación electromagnética que a xente debería ter en conta á hora de construír a súa propia opinión.

A natureza da radiación electromagnética.

Se organizamos as ondas electromagnéticas en función da súa frecuencia (Hz = Hercios) obtemos o chamado espectro electromagnético.

Canto maior é a frecuencia da radiación maior é a enerxía (J) que transmite.

Segundo se a radiación é capaz de romper enlaces das moléculas ou non, podemos diferenciar entre radiación ionizante e non ionizante. Os raios gamma, raios X e luz ultravioleta son ondas ionizantes, pois son ondas de alta enerxía que poden producir danos no ADN. O resto son ondas non ionizantes e non provocan ningún dano nas moléculas.

En telecomunicacións (radio, televisión, teléfono móbil, GPS, radar, Wi-Fi, bluetooth, etc.) utilízase o chamado espectro radioeléctrico, que abrangue frecuencias desde os 153 kHz até os 300 GHz.

A tecnoloxía Wi-Fi utiliza polo xeral a banda de 2,5 GHz (2,5·109 Hz), que se atopa dentro do rango das microondas.

Unha das afirmacións que máis escoitei é que as microondas que utiliza a wifi “son malas e provocan cancro”. Se observamos o espectro electromagnético, veremos que esta radiación é non ionizante, ten algo máis de enerxía cás ondas de radio, pero moita menos cá luz visible. Hai algunha razón pola que debemos ter medo dos efectos da radiación de microondas e non da luz dunha lámpada? Non ten esta unha maior frecuencia e enerxía e é máis daniña?

O primeiro erro na argumentación é, polo tanto, acusar á microondas de nocivas só pola súa natureza, sen analizar outras variables como a súa intensidade ou potencia.

A potencia da radiación.

Supoño que o medo á radiación do rango das microondas utilizada en telecomunicacións provén de asociala co forno microondas, capaz de quentar os alimentos ao facer vibrar as moléculas de auga contidas nos mesmos. Con todo, este efecto está máis relacionado coa potencia da radiación utilizada que coa propia natureza da mesma.

A potencia é a cantidade de enerxía transmitida pola unidade de tempo, e mídese en vatios (W).

A potencia á que pode funcionar un forno microondas pode ser da orde dos 1000 W.

Os valores típicos de potencia de emisión dos dispositivos Wi-Fi habituais atópase entre os 32 e os 100 mW (entre 0,032W e 0,1W) o cal é unha potencia insignificante, que non ten efecto algún sobre as nosas células.

Para entendelo pensemos, por exemplo, nas forzas. Unha forza de 1 N sobre o meu brazo non me provoca ningún efecto, pero unha forza de 10.000 N estrágamo completamente. Ben, pois o mesmo sucede coa radiación. A luz visible é a que nos permite ver, pero esa mesma radiación nun láser pode cortarnos a retina. Os efectos que podan ter sobre a saúde diferentes fenómenos físicos (radiación, temperatura, forzas, corrente eléctrica, etc.) teñen máis que ver coa súa magnitude que coa súa natureza.

A Axencia de Protección da Saúde británica di que “sentándose sobre un punto de acceso Wi-Fi durante un ano recíbese a mesma dose de radiación que cunha chamada de teléfono móbil de 20 minutos”. Habería que coñecer os datos exactos de potencia en cada caso e realizar os cálculos, pero supoño que a afirmación non vai desencamiñada.

Para saber máis:

Recoméndovos ver este vídeo do programa Escépticos de ETB: As ondas do mal? Xa o publicara hai tempo noutra anotación.

[eitb.com: Escépticos (Capítulo 4): ¿Las ondas del mal? ]

Ligazóns:

 

Para tomalo con humor:

Por se hai dúbidas

  • Organización Mundial da Saúde: “A pesar das abundantes investigacións realizadas, até a data non hai probas que permitan concluír que a exposición a campos electromagnéticos de baixa intensidade sexa prexudicial para a saúde das persoas.
  • Instituto Nacional do Cancro de EEUU: “Non hai evidencia concluínte ou consistente de que a radiación non ionizante emitida polos teléfonos celulares estea asociada cun maior risco de cancro”
  • Journal of the National Cancer Institute: “O efecto fotoeléctrico non é unha cuestión de opinión, a absorción de enerxía de radiofrecuencia non pode romper as moléculas de ADN, e os estudos en animais son bastante consistentes en mostrar que non hai aumentos de cancro como consecuencia da absorción de enerxía de radiofrecuencia”.